Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, buğdayda resmen servet kaybedildiğini bildirerek, "Ürettiğimiz 16.5 milyar liralık buğdayın 1.4 milyar lirasını üretimde ve kullanımda kaybediyoruz" dedi. Bayraktar, Türkiye, üretim ve kullanımda ürün kayıplarının büyük boyutlara ulaştığını belirtti.

Zararlılar, ayarsız ve eski biçerdöverler, tekniğine uygun olmayan hasat nedeniyle buğdayda dane kaybının, gelişmiş ülkelerdeki dane kaybından hayli fazla olduğunu vurgulayan Bayraktar, dane kaybının yüzde 2'yi geçmemesi gerektiğine dikkati çekti.

Kaybın bununla sınırlı olmadığını, hasat sonrasında da depolamada ambar zararlıları, uygun olmayan depo şartlarının neden olduğu rutubet, taşıma kayıpları gibi nedenlerle ürünün israf edildiğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti: "Yapılan hesaplamalara göre, üretilen buğdayın yaklaşık yüzde 5.5'i üretimde, yüzde 2.8'i kullanımda kaybediliyor. Bunlar, büyük oranlar. Bin bir güçlükle, zahmetle elde edilen ürünün neredeyse onda biri tüketilemeden kaybediliyor. Daha buna evlerdeki kayıplar dahil değil. Türkiye, 2016 yılında 3 milyon 620 bin ton makarnalık, 16 milyon 980 bin ton da ekmeklik buğday üretti. Bunun üretici fiyatlarıyla parasal karşılığı 16.5 milyar lirayı geçiyor. Dolar karşılığı ise 5.5 milyar dolara yaklaşıyor. Bunun yüzde 8.3'ü kaybediliyor.

Kaybedilen ürünün değeri üretici fiyatlarıyla 1.4 milyar liraya yaklaşıyor, dolar bazında değeri 450 milyon doları aşıyor. Ülkemiz bu kadar zengin değil. Ürün kayıplarını ne yapıp edip, en az seviyeye indirmemiz gerekiyor." 2015/2016 üretim döneminde, üretim aşamasında 1 milyon 243 bin ton, kullanım aşamasında ise 636 bin 836 ton olmak üzere toplamda 1 milyon 879 bin 836 ton buğdayın kaybedildiğini vurgulayan Bayraktar, "Kaybedilen buğday 8-10 milyon nüfuslu bir ülkenin ihtiyacını rahatlıkla karşılayabilir. Nüfusu 17 milyonluk Hollanda, 11 milyonluk Yunanistan, bu kadar buğday üretmiyor" dedi.

Yapılması gerekenler

Bayraktar, kayıpları en aza indirmek için yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı: "Ekimden hasada kadar tedbirler almamız şarttır. Arazilerimizde tohum ekim aşamasında arazi iyi tesviye edilmeli ve hasat sırasında meydana gelen tane ve sap kayıpları ile tane hasarlarını en aza indirilmelidir.

Biçerdöverlerin ayar ve bakımları çok iyi yapılmalı ve hasat olgunluğuna gelmemiş ürünler kesinlikle hasat edilmemelidir. Hasat zamanında yapılmalı, geç hasadın da tane kaybına neden olacağı unutulmamalıdır. Operatör belgeleri olan sürücülere hasat yaptırılmalıdır.  Arazinin yapısı ve durumu dikkate alınarak tekniğine uygun bir şekilde biçerdöverler ayarlanmalıdır. Ayrıca, biçerdöverin özelliğine, arazinin yapısına, ürünün cinsine göre biçerdöver ilerleme hızı belirlenmelidir." ERSAN İLTER/ANKARA