Belediye Kışlık Sineması

AYHAN KALKAN

15.01.2020 - 18:44 Yayınlanma

14.03.2023 - 10:47 Güncelleme

1970 yılı kışında Kızılay ve Lale sinemaları olan iki kışlık sinemaya bir yenisi katıldı. Şimdiki belediye iş merkezi binasının olduğu yerde belediye yanında bulunan eski belediye binasının üst katında Şehir kulübü alt katında da Halk Kütüphanesi hizmet veriyordu. Belediye Başkanı Bayram Ali Veziroğlu meclis kararıyla şehir kulübünü çıkardı. Halk kütüphanesini de santral parktaki binasının yarısına taşıttı. Boşalan bina yıkılarak yerine alt katının sağlı sollu iş yerleri yaptırıp bir pasaj halinde hizmete açtı. Pasajın üstü ne iki katlı salon ve balkonlu modern bir sinema yaptırdı. Belediye Sineması adı ile yaptırdığı bu sinema yaklaşık 350 kişi alt katında,150 kişi de balkonda film seyredebiliyordu.500 kişilik numaralı yeri olan bu sinema ihale ile Kızılay müstecirleri tarafından tutuldu. Daha sonra Besim Salman da ortaklar arasına katıldı. Salman makinistliği de üstlenmişti. Bir müddette ben geceleri bu sinemada makinistlik yaptım Dinarda kışın sinema böylece üçe çıktı. Yazın mayıs ayının ilk haftasıyla 4’e,5'e çıkan sinema sayısı çoğalmaya başlamıştı.

Sinemacılık yıllarında Dinar ilginç olaylara, müşteri çekmek için çeşitli reklâmlara sahne olmuştu. Örneğin bir efe konulu filmde Efe elbisesiyle mahallelerde reklâm yapılır. Filmin konusuna göre Fındık Kurdu isimli filmin reklâmı için faytonla mahallelerde halka fındık dağıtılır, reklamcı sokaktan geçerken halı dokuyan kız ve bayanlar kapılara koşardı. Bu işçiler ya cumartesi ya Pazar günü çalışmazlar öğle sonu sinemaya giderlerdi. Bu reklamlarla, afişler, el ilanları ile sinemaya gelen seyircileri sinemaya çekmek için haftaya seyredebilecekleri iki filmin reklamını gösterip devre arasında ikramiye çekilişleri yapılırdı. Her hafta Çarşamba, Cumartesi ve Pazar gündüzleri Kızılay ve Lale kışlık sinemasında bayanlar matinesi yapılırdı. Belediye sinemasının açılmasıyla Lale sineması kapandı. Kızılay ve Belediye sineması da aynı kişilerin işletmesi altındaydı. Ancak sinemaların müşterileri azalmaya başladı. Sinemalar seks filmleri oynatmaya başlayınca emniyet teşkilatının sık sık kontrolü bunu da engelledi. Artık sinemalar sadece Dinar da değil ülke genelinde tek, tek kapanıyordu.

Televizyonun yaygınlaşmasıyla kapanan sinemalar seks filmleri de çare olmadı. TV sinemayı öldürmüş salonlar boşalmıştı. Sinemacılar kilidi vurdu. Başka işler yapmaya başladı. Belediye sineması 1995 deprem nedeniyle yıkılıncaya kadar bomboş kaldı.

Kızılay salonu da düğün salonuna dönüştü ve sinemacılık eskilerin anılarında bıraktığı iz ile yok oldu. Rekabet ile bir film yerine iki film, üç film birden oynatılması 80 ile 100 kuruş olan fiyatların 25 kuruşa inmesi, kuruşlardan liralara çıktı ama büyük şehirlerde kalan birkaç sinemadaki beş yüz liralık, bin liralık olan fiyatlar Dinar’da sinemaya nasip olmadı. Ancak 2000 yılında bir milyon iki yüz elli bine sinemaseverler yeni filmlerde tanıştı. 14 Temmuz 2000 günü yeniden açılan Kızılay Sinemasını Emekli öğretmen Ali Demiray yol isimli Türk filmiyle açtı. Günde 4 seans oynatmayı da denedi ama sinema ne yazık ki bir yılını doldurmadan kapandı. TV sinemayı öldürmüştü.

SON OLARAK İYAŞ SİNEMASI AÇILDI

İYAŞ SİNEMASI

Dinar’a Isparta’daki iyaş alışveriş merkezi ilçemize yeni bir bina yaptırıp hizmete girmesiyle bina içindeki sinema salonunda gösterilmek üzere haftada bir film oynatmaya başladı. Ama buranın şehre uzaklığı ve her evde bir TV sinemasının bulunması nedeniyle bu uğraş da fayda etmedi. İyaş Sineması da yapılan toplantı ve faaliyetler için kullanılmaya başlandı.

Şimdi yeni nesil bu eski dönemleri bilmez. Belki de hiç duymamıştır. Ama yaşının 50 üstündeki kişiler hele hele benim gibi 70’i geçenler o modern, kültürlü Dinarın zamanıyla Sekiz yazlık sinema Altı kışlık sineması olduğu günlerin bu gün özlemini çekiyor.

27-İYAŞ SİNEMA SOLUNUNUN SAHNESİNDE 2015 YILINDA YAPILAN BİR OTURUM

27-İYAŞ SİNEMA SALONU

İNARDA TİYATRO PANAYIR ve FESTİVAL

Burada o yıllardaki gerek yüksek tahsilli öğrencilerimizin olsun gerekse DAHOT Derneği yani Dinar Amatör Halk Oyuncuları Tiyatro Derneği ve okullarımızın olsun onların sahneye koydukları ve dışarıdan gelen tiyatro ve konser ekiplerinin olsun Dinar seyircisine sundukları eserlerin sayısını tam olarak bilmiyorum. Bunlardan hatırladıklarımız; Kırmızı Vahşiler, Vasiyet, Kanun adamı, Akıl taciri, Çatallı köy, 72.koğuş, Ayı Masalı, Çürük Elma, Pusuda, Göç, Ayakta durmak istiyorum, Ayıkla pirincin Taşını, Baykuş, Ulusun Türküsü, Buzlar Çözülmeden, Hababam sınıfı sınıfta kaldı, Sevdalı fidanlar.

Dinarda çekilen KUYU Filmindeki Demir Karahan, Nil Göncü, Hayati Hamzaoğlu ekibi Dinar yazlık Lale sinemasında filmin galası yapılarak katılmışlardır. Özel konserler ve Tiyatroların ekipleri gelmiş bunlardan Döndü rolüyle Defne Yalnız beraberinde Nokta ile Virgül sanatçımız,1950’lerde dansöz Nimet Alp, Babuş, Türkan Şamil, Leyla Nil topluluğu, Vahi Öz, Mualla Mukadder,1956 da Aşık Veysel,1961 de Sevim Çağlayan, En son 2000 yılında CHP Özel gecesine gelen hemşerimiz Aykut Oray hatırladıklarımızdır.

FESTİVALLER DE SİNEMA VE TİYATRONUN ÖNEMİ

Değerli okurlar, Dinar yakın geçmişte yazlık ve kışlık sinemalarıyla, panayırlarıyla, pehlivan güreşleriyle, deve güreşleriyle, ülkemizin tanınan tiyatro sanatçılarının gösterileriyle, sanatçıların müzik konserleriyle çevresinde büyük bir cazibe merkezi halinde olmuş sesini duyurmuştur.

1930 VE 1940 yıllarında Dinar halkının çekilmiş fotoğrafları incelerseniz görüyorsunuz ki Dinar nasıl bir kültüre sahipmiş. Eski fotoğrafları izlediğimizde birçok Dinarlı hep takım elbiseli, poplin kravatlı, Badem bıyıklı olduğunu 80-90 yıl önceki modern Dinarlıların kültürünü görürüz.

Belki de bu Dinar'ın aydınlanma ve modernleşme alanındaki farkından kaynaklanmıştı. Şüphesiz seçilen kültürlü belediye başkanları ve meclis üyelerinin de katkıları büyüktür. İlçesine yaptığı hizmetlerden yeni binalar, Elektrik, su hizmeti, Kitap yayını, Sinema, Tiyatro,Panayır ve festival hizmeti geçmişimizde ve Günümüzde de Uluslararası bir festivalle çevreye örnek teşkil etmektedir. Son olarak 7.sini yapılan Marsyas Uluslararası Sanat Kültür ve müzik festivalinin kökenlerini bu mantıkta aramamız gerekir diye düşünüyorum. Belediye Kültür yayınları illerdeki etkinliklerde ve Dinarda ücretsiz dağıtılması bölgelerde ses getirmiş Belediyemize övgüler yağmıştır.Dinar dışında elde ettikleri ve üzerinde BELEDİYE KÜLTÜR YAYINIDIR ÜCRETLE STILMAZ yazısını görenler belediyenin böyle bir etkinliğinin olmasına hayretle bakmışlardır.84 çeşit kitap basılmış 84 Bin kitap dağıtılmıştır.2020 ayları başında esnaf ve zanaatkarlarımızla ilgili hazırlanan kitaptan 1000 tane kitap TİTSO tarafından basılmakta ve dağıtılacaktır.Belediyenin bu yayın faaliyetini durultmasını duyan kitapseverler nasıl düşünür bilemem ama Ticaret odasının böyle bir faaliyete başlaması inşallah devamını getirir ve Kültürlü Dinara ve yöneticilerimize de bu yakışır diye düşünüyorum.

Aşağıda yapılan bazı faaliyetlerin resimlerini görebilirsiniz.

49.1 1938 de sahneye konan KIRMIZI VAHŞİLER piyesi Yıldız sinemasında yapılmış.
49.2-1940 da 19 Mayıs gecesi Vasiyet piyesi yıldız sinemasında
49.3-1940 Kanun adamı piyesi Yıldız sinemasında
49.4=-1961 Baykuş piyesi iht.Ramazan Gürbüz,ortada Aysel Kaygısız,sağda
49.5-1965 buzlar çözülmeden 1 Kızılay sineması
49.6-1965 buzlar çözülmeden 2 Kızılay sineması
49.7-1965 buzlar çözülmeden 3 Kızılay sineması
49.8-1965 buzlar çözülmeden 4 kızılay sineması
49.9- 15.8.968 PİYESİ 1 Kızılay sineması