Baş dille tartılır

A -
A +
“Sen de taktın kafayı deyimlere, atasözlerine" demeyin. Yakalarsam daha pis döverim!.. Yok konsept oluşturmak, yok meeting ayarlamak, yok timing yapmak, yok bruncha katılmak, yok başkasına forwırdlamak, yok kişiyi sosyal medyada stalklamak... İyice ‘uydurukça’ bir hâl aldı gidiyor Türkçe. Bari arada hatırlatalım da belki kalır bir iki emare zihinlerde…
Neyse, sakinim, hıhım, öhhöö, iyiyim yok bişeeyyyYYY! Efem, yanlış kullandığımız deyim ve atasözleri mevcut.
"Karamanın koyunu, sonra çıkar oyunu" atasözündekileri meleyen koyunlar zannederdim. Olay bambaşkaymış. Karamanoğulları ile Osmanlı devletinin kıyasıya savaşa tutuştuğu yıllarda, halkı savaşlardan çok çekip bezdiği için devrin büyükleri toplanıp bu "kardeş kavgası"nı tatlılığa bağlama kararı almışlar. Karaman Beyi ile Osmanlı Beyi’ni buluşturdukları kurultayda bir daha savaşmayacaklarına dair yemin ettirmişler. Karaman Beyi yemin ederken elini koynuna götürerek “Bu can burada kaldıkça, Osmanlıyı kardeş bilip kılıç çekmeyeceğime söz veriyorum” demiş. Fakat kurultaydan çıkar çıkmaz kaftanının altından bir kuş çıkarıp salıvermiş ve “İşte can çıktı söz bitti” demiş. Olayın ardından bu darb-ı mesel halk arasında yayılmış... "Darısı başıma" sözündeki darı tahıl değil, Farsça ‘dârû’ kelimesinden günümüze değişerek gelen ilaç anlamındaymış.
"Ana gibi yâr, Bağdat gibi diyar olmaz" değil; "Ane gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz."
(Yar; uçurum, Ane; Bağdat yakınlarındaki bir uçurumun adı.)
"Haydan gelen huya gider" değil "Hayy'dan gelen Hû'ya gider"dir. (Allah'tan gelen yine Allah'a döner.) "Sıfırı tüketmek" değil; "Zafiri tüketmek." (Zafir; nefes, yani 'nefesi tüketmek.’) "İnce eleyip sık dokumak" değil; "İnce eğirip sık dokumak." "Aptala malum olurmuş" değil ; "Abdala malum olurmuş." (Abdal; gezgin, derviş) "Su küçüğün söz büyüğün" değil; "Sus küçüğün söz büyüğün." "Kısa kes aydın havası olsun" değil; "Kısa kes aydın abası olsun" şeklindedir. (Aba; kumaş, giysi. Aydın efe abasının dizlerinin açık olması da kullanım sebebi.) "Göz var nizam var" değil "Göz var izan var." (İzan; anlayış, anlama yeteneği.) "Su uyur düşman uyumaz" değil; "Sü uyur düşman uyumaz." (Sü: Asker) "Elinin körü" değil; "Ölünün kûru." (Kûr: Mezar)
Devamı başka sefere, arada sözlü yapacağım biline…
 

Ninem diyor ki; Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim.
 
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.