Bağ-kur, SSK ve Emekli Sandığı ölüm aylığı bağlanma şartlarının ayrı ele alınmalı.
Bu gün için, bağ-kur açısından, vefat etmiş bir kimsenin “hak sahiplerine” ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen kişinin en az beş yıl prim ödemiş olması veya hak sahiplerince yapılacak borçlanma ile beş yılın tamamlanması gerekir. Beş yıl 1.800 prim günü demektir.
Ölüm aylığına hak kazanacak “hak sahipleri” vefat etmiş kişinin evlenmemiş eşi, çocukları ve duruma göre anne-babasıdır.
Prim ödeme gün sayısı kişinin kendi emekliliği için önem arz ettiği gibi hak sahiplerine aylık bağlanılmasında da önem arz etmektedir. Bağ-Kur sigortalısı açısından, vefat eden kişinin 1.800 günden 1 gün eksik prim ödeme gün sayısı, 1.799 prim günü olsa dahi hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamayacaktır.
Ölüm tarihi belirleyici
Zaman içerisinde yapılan yasal değişiklikler itibarıyla “ölüm tarihlerine göre” hak sahiplerine aylık bağlanılmada prim ödeme gün/yıl şartı aşağıdaki gibidir.
04.10.2000 öncesi vefat etmiş olanlar 3 yıl(1.080 gün),
04.10.2000-08.08.2001 arası vefat etmiş olanlar 5 yıl(1.800 gün),
09.08.2001-01.08.2003 arası vefat etmiş olanlar 3 yıl(1.080 gün),
02.08.2003 sonrasında vefat etmiş olanlar için 5 yıl (1.800 gün) sigortalılık süresi gerekmektedir.
Hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için sigortalının prim borcu bulunmamalıdır.
Borçlanma ile tamamlanabilir
Vefat etmiş sigortalının prim ödeme gün sayısı yukarıda belirtilen günlerden eksik ve yasaya göre borçlanılabilecek süreler var ise hak sahipleri borçlanma yaparak da bu günleri tamamlayabilecektir. Örneğin 2005 yılında vefat etmiş bir sigortalının 1.500 prim günü var ve vefat eden kişi 12 ay askerlik yapmış varsayalım. Hak sahipleri 300 gün askerlik borçlanması yaparak prim gün sayısını 1.800’e tamamlamak suretiyle aylık bağlanmasına hak kazanabilecektir.
Engelli raporunda emeklilik
Mehmet Sucu isimli okurumuzun sorusu “Oğlumun % 69 sürekli engelli raporu var. Doğum tarihi 15.08.1989, 21.04.2008’den itibaren isteğe bağlı bağ-kurlu. SGK Hizmet Cetvelinde isteğe bağlı 6 yıl 1 ay 10 gün, 4/A ‘ ya tabi hizmet süresi 195 gün, ek tarım sigorta toplam süre 161 gün yazıyor. 29.09.2016’da Milli Eğitim Bakanlığında hizmetli olarak göreve başladı. Hizmet birleştirmesi yapıldı, Mebbis kaydında şu an 8 sene 6 ay görevli gözüküyor. Hangi yıl emekli olacak?” şeklinde ve özellikli bir soru.
Sigorta başlangıcı Mayıs 2008 öncesi, 2016 yılı memuriyete giriş olduğu için özellikli bir durum.
Sigortalılık başlangıcı 21.04.2008 olduğundan emeklilik yönünden öncelikle 5510 sayılı kanunun geçici maddelerine bakılacaktır. Ancak eski Bağ-kur mevzuatında da engelli emekliliğiyle ilgili özel düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla sigortalılık başlangıcı 5510 sayılı kanun öncesi hükümlere göre, %69 engellilikten dolayı emeklilik durumu ise 5510 sayılı kanuna göre ele alınması gerekecektir.
5510 sayılı kanunun 28. maddesinde bulunan “Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fıkrasına göre malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az on beş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.” şartına tabi olacaktır.
Sigorta başlangıcı 21.04.2008 olduğundan 15 yıl sigortalılık 21.04.2023’de dolacak, bu tarihten itibaren 3960 günü de doldurduğunda emekliliğe hak kazanmış olacaktır.
Çalışma Hayatı ve Sosyal Güvenlik ile ilgili soru ve görüşlerinizi bize yazın.
