Azeri yöneticilerin gizli yatırımları ortaya saçıldı

DUVAR - The Guardian gazetesi, öldürülen Maltalı gazeteci Daphne Caruana Galizia anısına oluşturulan Daphne Projesi (The Daphne Project) adlı global konsorsiyum kapsamında, onun araştırdığı konularda haber yayımlamaya devam ediyor. "Azeri yöneticilerin ailelerinin Malta bankası üzerinden yapılan gizli yatırımlarla bağlantısı" başlığıyla yayımlanan, Juliette Garside ve Stephanie Kirchgaessner'in hazırladığı haberde, Azerbaycan yöneticilerinin ailelerinin yurt dışındaki şirketleri hakkındaki iddialara yer verildi.

The Guardian'daki haberde Azeri yöneticilerin ailelerinin Avrupa'da emlak, otel ve iş sektörüne yatırım yapan şirketlerin gizli sahipleri olduğu belirtiliyor. Daphne Projesi'nin yaptığı araştırmaya göre son üç yıl içinde birkaç şirket grubu İngiltere, İspanya, Fransa, Gürcistan ve Karadağ'da özel bir Malta bankası üzerinden yatırımlar yaptı.

DUBAİ'DE EMLAK YATIRIMLARI

Banka üzerinden gerçekleşen işlemler hakkında bilgi sahibi olan üç ayrı kaynak, bu şirketlerin çoğunun Azerbaycan Başkanı İlhami Aliyev'in çocuklarının ve olağanüstü haller bakanı Kemaleddin Haydarov'un çocuklarına ait olduğunu iddia ediyor. İddia sahibi kaynakların beyanları kamuya açık verilerle ve Dubai emlak yatırımlarına dair sızdırılan bir haberle destekleniyor.

Aliyev'in kızları Leyla ve Arzu Aliyeva konu hakkında gazetenin sorularına yanıt vermiyorlar. Haydarov'un oğulları Nejat ve Tale'nin avukatı ise "Müvekkillerimiz bu şirketlerin intifa hakkı sahipleridir... Tamamen meşru ve yasaya uygun bir iştir" açıklamasını yapıyor.

Azerbaycan'ın yönetici seçkinlerinin şirketleri konusunda kanuna aykırı bir durum olmasa da Aliyev, iktidara geldiği 2003 yılından beri yönetimde şeffaf davranmadığı konusunda eleştiriliyor. Aliyev, gazetecileri hapse attığı, insan hakları ihlallerine sebep olduğu ve kamu görevlilerinin rüşvet almasına göz yumduğu için eleştiriliyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), yolsuzluğa karşı alınması gereken önlemler kapsamında daha açık ve şeffaf olunması gerektiği konusunda Aliyev'e sık sık çağrıda bulundu.

BANKANIN VARLIKLARI DONDURULDU

Azerbaycan Başkanı Aliyev, hükümetine yöneltilen eleştirileri reddederek bunların lekeleme kampanyası olduğunu savundu ve Batı medyasını Azeri liderlere karşı "mesnetsiz, yersiz ve provokatif" bir kampanya yürütmekle suçladı.

Yapılan araştırmalar, Azeri seçkinlerin daha önce bildirilmemiş bazı yatırımlarının kapsamını açığa çıkarmasının yanı sıra Avrupa'da ve dünyanın geri kalanında yapılacak yatırımlar için Malta üzerinden işlem yapıldığını gösterdi.

Azeri seçkinlerin sahibi olduğu şirketlerin tümü Malta merkezli Pilatus bankasının kurumsal müşterileri ve Malta'nın bankacılık düzenleme kurumu, devam eden bir inceleme sebebiyle bankanın varlıklarını geçtiğimiz ay dondurdu.

Edinilen bilgilere göre, Aliyev'in kızlarının Gilan Holding'in yarısının sahibi olduğu bilgisi de ilk kez ortaya çıktı. Azerbaycan'ın en büyük şirketlerinden biri olan Gilan Holding, bankacılık, inşaat, turizm ve tarım sektörlerinde faaliyet göstermesinin yanı sıra Gabala futbol kulübünün de sahibi. 1980'li yıllarda Haydarov'un kurduğu ve hükümette görev almasından önce oğullarına devrettiği Gilan Holding, Haydarov döneminde ülkenin en başarılı şirketlerinden biri oldu.

Pilatus bankasının kurumsal müşterisi olan ve iki ailenin sahibi olduğu şirketler şunlar:

• Fransız Accor Hotels Grubu tarafından işletilen Dubai'nin Palm Adası'nda bulunan beş yıldızlı Sofitel oteli yatırımı
• Azerbaycan merkezli Gilan Holding şirketler grubu
• Gürcistan'da 40 milyon dolarlık, beş yıldızlı otel geliştirme projesi
• Şirinler figürleri, yatak odası tekstili ve porselen üreten üç Fransız firması

Malta bankacılık düzenleme kurulu, Pilatus hakkında devam eden inceleme konusunda yorum yapmaktan kaçındı ve banka üzerinden gerçekleşen işlemlerin yasaya aykırı olduğuna dair herhangi bir bilgi bulunmuyor.

DAPHNE PROJESİ NEDİR?

Aralarında Guardian, Reuters ve New York Times'ın da bulunduğu 18 medya kuruluşu Pilatus hakkında araştırma yapıyor. Fransa merkezli Forbidden Stories organizasyonunun yürüttüğü Daphne Projesi, ekim ayında arabasına yerleştirilen bir bombayla öldürülen gazeteci Daphne Caruana Galizia'nın başladığı araştırmaları sürdürüyor.

Gizli sahipleri olan 50 şirket ve varlık fonu araştırılıyor. Söz konusu şirketlerin, 2014 yazından beri Malta'da faaliyet gösteren beş ayrı grup şirkete ait olduğu biliniyor.

Bu şirketlerin çoğunun bankası olan Pilatus, Avrupa Birliği'nin en küçük üyesi olan Malta'daki merkezini Ocak 2014'te açtı.

Pilatus bankasındaki Azerilere ait hesapların tümü donduruldu, bankanın diğer müşterilerinin hesapları da dondurulmuş durumda. Mart ayında Washington'da bankanın İranlı sahibinin (Ali Sadr) tutuklanmasının ardından bu tedbir kararı alındı. ABD'de tutuklu olarak yargılanmayı bekleyen Ali Sadr Hashemi Nejad, kara para aklamak ve yaptırımları delmekle suçlanıyor.

Pilatus skandalı geçen yıl bir çalışanın bilgi sızdırmasıyla ortaya çıktı. Önce Caruana Galizia tarafından haber olarak duyurulan iddialar, ardından Avrupa parlamentosundaki bir soruşturmaya konu oldu. Banka çalışanı, Pilatus'un müşterilerinin Leyla Aliyeva ve Maltalı politikacılar olduğunu söylüyordu. Azerbaycan, Malta'da enerji sektöründe hisse ortaklığıyla büyük bir yatırım yapmak üzereyken bu iddialar ortaya çıktı.

'MEŞRU VE YASAL' SAVUNMASI

Banka çalışanının Pilatus üzerinden yapılan işlemler konusundaki iddiasını iki kaynak daha doğrulayarak Aliyev ve Haydarov ailelerinin bankanın müşterileri olduğu bilgisini verdiler. Malta Başbakanı Joseph Muscat'ın özel kalemi Keith Schembri de Muscat'ın bankanın müşterisi olduğunu doğruladı.

Haydarov'un oğullarının avukatları, Guardian'a yazdıkları mektupta, "Malta'da hizmet veren Pilatus bankasının müşterisi olan şirketlerin intifa hakkı sahipleri müvekkillerimizdir ve yapılan işlemler tamamen meşru ve yasaya uygundur," açıklamasını yaptılar. Avukatlar, bu şirketlerin Avrupa'da yatırım yapmak üzere kurulduğunu ve tüm varlıklarının kamuya açık olduğu bilgisini verdiler ancak "Şirketlere ait varlıklardan, bilgileri kamuyla paylaşılmayan emlaklar, müvekkillerimizin kişisel kullanımındadır ve güvenlik sebebiyle bilgileri paylaşılmamaktadır" ifadesini de verdikleri bilgiye eklediler.

İngiltere'de yaşayan Avustralyalı Robert Baker, Pilatus'ta hesabı bulunan şirketlerden birkaçının direktörü olarak görünüyor. Baker, Londra'nın batısında 2 milyon Sterlin'lik bir konutta yaşıyor.

Haydarov kardeşlerin sahibi olduğu, Yeni Zelanda merkezli bir holding Pilatus'un kurumsal müşterileri arasındaki en büyük şirket grubu. Henüz Kasım ayında açılan bu holding, Avrupa'da emlak sektörüne milyonlarca sterlinlik yatırım yaptı. Bu yatırımlar arasında Marbella'da 3,9 milyon Euro'luk bir villa ve Gürcistan'da 2,5 milyon Dolar'a satın alınan eski bir sanatoryum bulunuyor. Bu sanatoryumun 40 milyon Dolar'lık yatırımla 100 odalı bir otele dönüştürüleceği belirtiliyor.

(Çeviri: Melishan Devrim)

HABERİN İNGİLİZCE ORİJİNALİ