6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile işyerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olmak üzere üç sınıfa tanımlanmıştır. İşyerlerinin tehlike sınıflarına göre kademeli olarak iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli çalıştırma yükümlülüğü getirilmiş ve tehlikeli ve çok tehlikeli olan işyerleri bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi uygulanmasına 2012 ve 2016 yıllarında başlamış ve devam etmektedir.
6331 sayılı kanunla iş hayatında önemli düzenlemeler yapılmış, işverenlere ve çalışanlara da önemli sorumluluklar yüklenerek söz konusu kanunla ülkemizde çokça yaşanan çan ve mal kaybına sebebiyet veren iş kazalarını asgari düzeye çekmek amaçlanmıştır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun’un 38. maddesinde yapılan düzenlemeye göre, 01/07/2020 tarihinden itibaren; Kamu Kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan özel sektör işyeri işverenleri, İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi çalıştırmak veya bunlardan hizmet almak zorundadır.
01.07.2020 tarihinden itibaren az tehlikeli sınıfta yer alan ve işçi sayısına bakılmaksızın tüm işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin bulundurulması ve bunlardan hizmet alınması yasal bir zorunluluktur. İşe girişlerde kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları ve periyodik muayeneler kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden alınacaktır. Bunun haricinde söz konusu kanunun uygulanabilirliğini kolaylaştırmak amacı ile 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş, periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilmektedir.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca ilan edilen sertifika programlarına katılmak için herhangi bir eğitim şartı aranmamaktadır. 18 yaşına dolduran her işveren bu sertifika programına katılabilmektedir.
Az tehlikeli işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere uygulanacak cezalar ise yine kanunla belirlenmiştir. 6331 sayılı Kanuna göre, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde idari para cezalarının uygulanacağı suçlar ile ceza miktarları şöyledir;
- İş güvenliği uzmanı ve veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverenlere, görevlendirmediği her bir kişi için 3.516,00 TL, olmak üzere ve aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktarda,
- Görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi bütün ihtiyaçlarını karşılamayan işverenlere, 3.516,00 TL tutarında,
- Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluş tarafından iş sağlığı ve güvenliği koordinasyonu sağlamayan, çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilenmesi muhtemel konular hakkında, görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinde çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirmeyen işverenlere, her bir ihlal için ayrı ayrı 3.516,00 TL tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.
İdari para cezaları bir örnek üzerinde uygulama yapıldığında cezai yaptırımın ne kadar ağır olduğu ortaya çıkmaktadır.
Örnek; Otel işletmecisi Bay A, sezonluk olarak faaliyet gösterdiği işletmesinde 5 aylık sezon boyunca 8 işçi çalıştırdığı ve İş güvenliği uzmanı ve /veya işyeri hekimi çalıştırmadığının tespiti halinde;
Sadece bir ay için 3.516,00.-TL X 8 işçi = 28.128,00.-TL, 5 aylık sezon için 28.128,00.-TL X 5 ay = 140.640,00.-TL idari para cezasıyla karşı karşıya kalacaktır.
İdari para cezalarının ağırlığı dikkate alındığına konunun hiç ihmale gelmeyeceği ortadır. Az tehlikeli işyeri sahibi olan işverenlerin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca ilan edilen sertifika programlarına katılarak sertifikalarını almaları büyük önem arz etmektedir.
Can ve mal kaybının yaşanmadığı bir çalışma hayatı içinde tüm işçi ve işverenlere başarı dileklerimle;