Aydınlık'ın 99 yıllık öyküsü

Yayınlanma: 02 Haziran 2020, 02:01 Güncellenme: 02 Haziran 2020, 14:58

Ercan Dolapçı

Site Yazarı

Tüm Yazıları

A⁺ A^-

1 Haziran 1921 günü Dr. Şefik Hüsnü tarafından Aydınlık 'İçtimai, terbiyevi, edebi aylık mecmua' olarak yayın hayatına 32 sayfa olarak başladı.
Dr. Şefik Hüsnü, Türkiye İşçi Çiftçi Sosyalist Fırkası ve Türkiye İşçi Derneği'ni kurarak mücadelesini örgütlü hale getirdi.

Baskılar nedeniyle 6 sayı çıktı ve işgal yönetimi tarafından kapatıldı. Temmuz 1922 tarihinde tekrar yayınına devam etti. Özel amele sayıları da yayımladı.
Milli Mücadele'yi destekledi. 17 Şubat 1923 günü İzmir'de yapılan İktisat Kongresi'nde 23 maddelik “asgari işçi talepleri” programını açıkladı.
Aydınlık kurucusu sosyalist önder Dr. Şefik Hüsnü Deymer Manisa'da sürgünde iken 8 Nisan 1959 tarihinde 72 yaşında hayatını kaybetti.
1968 Kasım'ında TİP içindeki devrimciler, Aydınlık dergisini çıkardılar. 'Milli Demokratik Devrim' tezini savunan genç gruba Aydınlıkçılar denildi.
Dr. Şefik Hüsnü'den sonra çıkan ilk Aydınlık'ın kadrosunda şu isimler bulundu: Doğu Perinçek, Erdoğan Güçbilmez, Vahap Erdoğdu, Gün Zileli, Seyhan Erdoğdu, Şahin Alpay, Cengiz Çandar, Münir Aktolga ve Atıl Ant. Aydınlık teorik bir dergiydi...
Ocak 1970'te meydana gelen ideolojik bölünmeyle Aydınlık, 'Proleter Devrimci Aydınlık' ve 'Sosyalist Aydınlık' olarak iki ayrı dergi olarak yayınını sürdürdü. Perinçek ve arkadaşları PDA'yı, Mihri Belli, Mahir Çayan ve arkadaşları ise Aydınlık Sosyalist Dergiyi çıkardılar.
Doğu Perinçek ve arkadaşları 21 Mayıs 1969 günü Türkiye İhtilalci İşiçi Köylü Partisi (TİİKP)'i kurdular.
TİİKP işçi ve köylüler arasında çalışma yürütmek amacıyla ayrıca Temmuz 1969'da İşçi-Köylü gazetesini çıkardı. Gazete çok büyük ilgi gördü. 50 binin üzerinde satış yaptı. 12 Mart 1971 askeri müdahalesiyle Aydınlık dergisi ve İşçi Köylü gazetesi sıkıyönetim tarafından kapatıldı.
Aydınlık dergisi 19 Kasım 1974 günü tekrar yayın hayatına başladı.
Ocak 1975'te Aydınlık çalışanlarına karşı -Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında ilan edilen sıkıyönetim tarafından- baskılar başladı. 11 ildeki büro ve evler basıldı, 50 devrimci tutuklandı.
Aydınlık'ın yasaklanmasından sonra, Halkın Sesi haftalık 12 sayfa gazete olarak 15 Nisan 1975 günü çıkmaya başladı. Halkın Sesi 7 Mart 1978 günü, 20 Mart 1978 günü çıkacak olan günlük Aydınlık gazetesi için yayınına 151 sayı sonra son verdi.
Eylül 1975'te Aydınlık teorik dergi olarak tekrar yayınına başladı.
9-10 Eylül 1977 günü, TİİKP 1. Kongresinde yasal parti olma kararı alındı. Parti ismini Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) olarak değiştirdi. Bu gelenek günümüze kadar sürüyor.
20 Mart 1978 günü TİKP'nin halk seferberliğiyle, Aydınlık gazetesi 12 sayfa renkli offset olarak yayınına başladı. Gazete büyük ilgi gördü. Türkiye'nin gündemine oturdu. Darbe amaçlı anarşinin arttığı günlerde Kontrgerillanın tertiplerini açığa çıkardı.Yayınları etkili oldu. Aralıksız olarak 12 Eylül 1980'e kadar yayınını sürdürdü.
12 Eylül sıkıyönetim uygulamalarına rağmen Aydınlıkçılar bu sırada Ufuklar, Ocak 1984'te Yeni Olgu, Ocak 1986'da Gökyüzü dergilerini çıkardılar. Yeni Olgu bu tarihte çıkan ilk gençlik dergisiydi. Bir yıl sonra sıkıyönetim tarafından kapatıldı. Ayrıca teorik dergi Saçak yayımlandı.
Aydınlıkçılar ilk haftalık haber dergisi girişimini 1987 yılında yaptılar. 4 Ocak 1987 günü 2000'e Doğru dergisini çıkardılar. 64 sayfa renkli offset tekniğiyle basılan ve büyük ilgi gören 2000'e Doğru dergisi ses getiren haberlerle kendisinde söz ettirdi. Baskı ve davalara aldırmadı. Kapatıldığı günlerde Yüzyıl ismiyle yayınına devam etti. 'Haberde sınırın ötesi' sloganını kullanan derginin bazı sayıları 60 binin üzerinde sattı. 1 Mart 1993 günü yayınına günlük Aydınlık için veda etti.
27 Haziran 1990’da “SS” kararnamesi ilk kez 2000’e Doğru’ya uygulandı. Yayını süresiz durduruldu. 2000’e Doğru 5 Ağustos 1990’da Yüzyıl adıyla yayımlanmaya başladı. Yüzyıl dört buçuk ay sürdü. 23 Aralık 1990’da 424 sayılı kararnamenin kalkması üzerine yine 2000’e Doğru olarak yayına devam etti. Bir hafta sonra çıkarılan yayın durdurma kararı, mahkemeye yapılan itirazla ortadan kaldırıldı. Aradan bir buçuk ay geçtikten sonra 10 Şubat 1991’de bu kez “iki ay yayın yasağı” geldi. Dergimizi basan Serler Matbaacılık da 10 gün kapatıldı. Bu baskılar da Aydınlıkçıları durdurmadı…
32 sayısı toplatılan 2000’e Doğru dergisinde dört sorumlu müdür görev yaptı. İlk müdürümüz Fatma Yazıcı hakkında 53 dava açıldı. Yazıcı yedi davada toplam 16 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırıldı.
İkinci müdürümüz Tunca Arslan’ın 54 davası vardı. İkisinden aldığı 12 yıl 6 ay hapis cezası paraya çevrildi. Diğerlerinden beraat etti. Sonraki sorumlu müdür Adnan Akfırat 58 davanın 55’inden beraat etti. Akfırat bu dönemde 1 yıl üç ay hapis cezası aldı.
Son müdürümüz Hale Soysü hakkında da açılan dava sayısı 36. Bir kişinin ölümüyle ilgili bir açıklamayı yayımladığı için Hale Soysü’ye 20 derginin sahibi Mehmet Sabuncu’ya ise 41 milyon lira para cezası verildi. Genel Yayın Yönetmeni aleyhine açılan dava sayısı ise 24. Bir muhabir de yazdığı bir haber dolayısıyla 16 ay hapse mahkûm oldu.
Irak'a Amerikan müdahalesine karşı yayınları sırasında derginin Genel Yayın Yönetmeni Doğu Perinçek 7 Ağustos 1990 günü Diyarbakır'da tutuklandı. Perinçek ik ay tutuklu kaldı.
Ankara bürosu ise 5 Mart 1991’de polis tarafından basıldı, başta Hasan Yalçın olmak üzere aralarında konukların da bulunduğu 18 kişi gözaltına alındı. İşkenceli sorgulardan geçirildiler.
4 Eylül 1990 günü Aydınlık yazarı Turan Dursun İstanbul'da Gladyo tetikçileri tarafından katledildi. Dursun din üzerine yazdığı yazılarla tabuları yıkmıştı…
18 Şubat 1992 günü “Hizbullah Diyarbakır Özel Tim karargâhında eğitiliyor” başlıklı kapak haberi yapan Diyarbakır Temsilcimiz Halit Güngen büroda uğradığı silahlı saldırı sonucu katledildi.
1 Mayıs 1993 günü Aydınlık gazetesi tekrar günlük olarak yayın hayatına başladı. Ferit İlsever'in yayın yönetmenliğinde çıkan gazette, 16 sayfa siyah beyaz offset tekniğiyle basıldı. Sivas katliamı, Çiller Özel Örgütü ve Eşref Bitlis suikastlarına ilişkin haberleri ses getirdi. Aziz Nesin'in de yazarlık yaptığı gazete ekonomik nedenlerle yayınına 22 Nisan 1994 günü sonvermek zorunda kaldı. 30 Nisan günü de haftalık haber derisi olarak çıkmaya devam etti.
Aydınlıkçılar 29 Ekim 2000 günü Ulusul Kanal ismiyle televizyon yayıncılığına başladı. Aydınlıkçılar 1994 yılında yayıncılığa Kadıköy’de Yeditepe Tv ismiyle yerel yayın olarak başlamıştı.
Aydınlık gazetesi başyazarı Doğu Perinçek ve yöneticileri 21 Mart 2008 günü Ergenekon tertibi çerçevesinde gözaltına alındı. Ardından da tutuklanarak Silivri Cezaevi’ne konuldu. Bu süreçte 15’e yakın çalışanımız tutuklandı. Aydınlık baskılara boyun eğmedi. Mahkemelerde FETÖ’cü tertibe dikkat çekti.
30 Nisan 1994 günü haftalık haber dergisi olarak çıkmaya başlayan Aydınlık, 13 Şubat 2011 günü bir kez daha günlük gazete için yayınına son verdi.
Aydınlık gazetesi üçüncü kez günlük olarak 1 Mart 2011 günü Ferit İlsever'in genel yayın yönetmenliğinde çıktı. Gazete ilk gün adeta yok sattı. 16 sayfa renkli offset tekniğiyle çıkan gazete bir kez daha kendinden bahsettirdi. Aydınlık yayınlarıyla Ergenekon tertipçilerinin bütün foyalarını ortaya çıkardı. Bu girişimin ABD destekli FETÖ kumpası olduğunu ve Türk Ordusu ile millici güçleri hedef aldığını vurguladı.
Aydınlık 2013 yılından buyana Mustafa İlker Yücel'in genel yayın yönetmenliğinde yayınını dijital ortamda da sürdürüyor. Genç ekip Aydınlık'ı ileriye taşımak için geceli gündüzlü çalışıyor.
Aydınlıkçılar FETÖ'nün Ergenekon ve Balyoz tertibini yerle bir etti. 10 Mart 2014'ten itibaren tutuklular özgürlüklerine kavuştu... Zıpkın gibi Silivri'den çıkan başyazarımız Doğu Perinçek, "Tarikatların kökünü kazıyacağız" dedi. Hükümet FETÖ'nün üzerine gitmeye başladı.
Türk Ordusu 24 Temmuz 2015 gününden itibaren ABD destekli PKK'yı bitirme amacıyla sınır ötesi harekâta başladı. Aydınlık "PKK'nın kökü kazınacak" manşetleri attı. Mehmetçiğin yanında durduğunu ilan etti.
15 Temmuz 2016 günü Amerikan destekli FETÖ darbe girişimi, Ordu-Millet birlikteliğiyle bertaraf edildi. Aydınlık ve Ulusal Kanal ilk andan itibaren kalkışmanın Amerikancı olduğunu ve Türk Ordusu'nu temsil etmediğini dünyaya ilan etti. Aydınlık darbe girişimini 27 Şubat 2016 tarihinde yaptığı haberle duyurmuştu...
Türk Ordusu ABD'nin Suriye'de bölücü koridoruna müdahale etti. Aydınlık Mehmetçiğin birlik ve bütünlük operasyonlarını destekledi. Türkiye'nin, Amerikan zincirlerini kırdığını; yeni bir dönemin başladığını vurguladı.