Avrupa Birliği Hibe Fonları

Avrupa Birliği (AB) hibe fonları ülkemizde çeşitli vesilelerle gündeme gelmektedir. Bu fonlar nedir? Nasıl alınır? Her isteyen alabilir mi? AB fonu kaynağı nedir? AB bu hibeleri yaparken hangi şartları ileri sürer? Bütün bunlar geniş kesim tarafından bilinmez. Bazı zamanlarda hibe fonu destekli projeyi yürütenler bunu ülke çıkarlarına aykırı biçimde yürütürler.

AB PROGRAMLARI (BİRLİK PROGRAMLARI) NEDİR?

Birlik Programları belirli bir süre için Birlik politikaları ile ilgili belirli alanları kapsayacak şekilde AB üye ülkeleri ve aday ülkeler arasında birliğini teşvik etmek üzere uygulanan faaliyetler bütünüdür.
Vatandaşların, işletmelerin, sivil toplum kuruluşlarının, kamu kurumlarının Birlik Programlarına katılım imkanı mevcuttur.
Birlik Programları, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi'nin onayı ile yürürlüğe girmekte ve programa ilişkin teklif çağrılarını (ihale) yayımlayan ilgili Komisyon Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

TÜRKİYE'NİN KATILIM SAĞLADIĞI BİRLİK PROGRAMLARI

Ekonomik ve sosyal birliğini hedefleyen 28 ülkeden oluşan AB'de çeşitli alanlarda işbirliğini teşvik etmek ve ilgili alanlardaki uygulamaları yakınlaştırmak için çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır. Üye ülkelerin hepsi için zorunlu olan bu Birlik Programlarının önemli bir bölümü aday ülkeler ve Balkan Ülkeleri gibi AB'nin yakın olduğu ülkelere de açık bulunmaktadır.
Türkiye de aday ülke sıfatı ile bu Birlik Programlarına katılım sağlamaktadır. Ülkemiz 26 Şubat 2002 tarihinde imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluğu Arasında Türkiye'nin Topluluk Programlarına Katılmasının Genel İlkeleri Hakkında Çerçeve Anlaşma" ile Programlara katılmaya başlamıştır.

2014-2020 YILLARI ARASINDA UYGULANACAK OLAN BİRLİK PROGRAMLARI

Program ana başlıkları şöyledir:
1. Ufuk 2020
Bilimsel araştırmaların ve yenilikçilik faaliyetlerini yeni dönemde tek bir çatı altında toplayan Program, bilim insanlarının AB düzeyinde hareketliliğini de desteklemektedir.

2. COSME
Yenilikçi girişimlerin ve fikirlerin ihtiyaç duyduğu finansmana erişimin kolaylaştırılması, girişimcilik kültürünün yerleşmesi ve iş ortamının iyileştirilmesine yönelik faaliyetleri desteklemektedir.

3. Erasmus
Birlik düzeyinde mesleki eğitim de dahil olmak üzere eğitim ve öğretimde işbirliği, hareketlilik faaliyetleri, dönemsel ortaklıklar ve gençlik faaliyetlerini destekleyecektir.

4.Galileo, 5. Kopernik, 6. Pericles 2020, 7. Herkül III, 8. Fiscalis 2020
Genel amacı iç pazarın vergilendirme sisteminin ülkeler arası işbirliğini güçlendirerek düzenli olarak işlemesini sağlamak ve iyileştirmektir.

9. Customs 2020, 10. LIFE, 11. Sığınma ve Göç Programı, 12. İç Güvenlik-Emniyet İşbirliği, 13. İç Güvenlik-Sınır ve Vize, 14. Adalet, 15. Haklar ve Vatandaşlık, 16. Vatandaşlar için Avrupa, 17. Büyüme için Sağlık, 18. Tüketici Programı, 19. Yaratıcı Avrupa, 20. Sivil Koruma Mekanizması, 21. İstihdam ve Sosyal Yenilik, 22. Bütünleşik Avrupa

Bu programlara dahil çeşitli konularda projelere destek verilmektedir.
Birkaç örnek verirsek çevre, ulaşım, enerji, tarım, terörle mücadele, insan hakları savunucularını korumak, (AB'nin dış politikasının insan hakları alanındaki en önemli önceliklerindendir. İnsanların temel haklarını korumak ve güçlendirmek için bazen hayatları pahasına mücadele eden insan hakları savunucuları, bulundukları toplumların değişiminde öncü rol üstlenirler) gibi onlarca proje AB hibe desteklerinden yararlanır.

PROGRAMA NASIL GİRİLİR?

Dışişleri Bakanlığı AB Başkanlığı programlarla ilgili çağrı yapar. Bu program çağrısında yer alan konularda proje hazırlanarak Avrupa Komisyonu’na gönderilmek üzere AB Başkanlığı’na başvuru yapılır.
Örnek olarak genel hedefi Türkiye’de kadın istihdamının artırılması projesini ele alalım.
Proje hedefi, kadınların tekstil sektöründe istihdam edilebilirliğinin artırılması olsun.
Beklenen sonuçlar da mesleki eğitim konusunda kapasite geliştirme, ağ oluşturma ve işbirlikleri.
Bu beklenen sonuçlar için çeşitli faaliyetler gerçekleştirilir ve proje haline getirilir.

HİBE FONLARININ KAYNAĞI

Programların bütçesi ise katılımcı ülkeler tarafından yapılan ödemeler ve AB bütçesinden sağlanan tahsis ile oluşturulmaktadır
Yani Hibe Fonları Havuzu AB üye ve aday ülkelerin katkılarından oluşmaktadır. Türkiye AB aday ülkesi olarak AB’ne kaynak havuzuna önemli katkılar vermektedir. Hibeler bu havuzdan karşılandığından bazen ülke katkısından daha fazla hibe alınmaktadır.

HİBE FONU KÖTÜ MÜDÜR?

Hibe fonu projeler ülkenin ekonomik, kültürel ve sosyal kalkınmasına katkı veriyorsa yani projeler iyi yönde yürütülüyorsa elbette hibe fonu desteklerinden yararlanalım. Neticede AB’ne aday ülkeyiz ve birçok yükümlülüğümüz var. Ama Batılı ülkelerin ülkemiz üzerindeki gizli ve açık emellerine hizmet ediyorsa bu fonları başlarına çalalım.

NOT: Bu bilgiler AB web sitesinde detaylı biçimde yer almaktadır. Hibe fonu desteği alabilmek için proje hazırlama ciddi bir uzmanlık gerektirmektedir.