Referandum gecesi neler yaşandı?

TSİ 23:22 - YSK'dan açıklama

YSK Başkanı Sadi Güven, YSK'nın tartışmalı kararlarına ilişki açıklamalar yaptı. Güven, "Evet mührü halkın iradesini yansıtıyor" dedi. Güven, kesin olmayan sonuçlara göre, Evet ve Hayır oyu arasındaki fark 1 milyon 252 bin olduğunu belirtti. Halkoylamasında "Evet" sonucu çıktığını belirten Güven, kesin sonuçların 11-12 gün içerisinde belli olacağını söyledi. Güven, "YSK, sandık kurulu tarafından mühürlenmemiş oy pusulalarının geçerli olduğuna ilişkin kararı ilk kez almamıştır" dedi.

TSİ 23:05 - Kılıçdaroğlu: YSK bu seçimi tartışmalı hale getirdi

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu referanduma ilişkin ilk açıklamasını Ankara'daki parti genel merkezinde yapıyor. Kılıçdaroğlu, "YSK bu seçimi tartışmalı hale getirdi" dedi. Kılıçdaroğlu, "Hiçbir kurum kendisini parlamentonun üzerinde göremez" dedi. Kılıçdaroğlu, hukuki açıdan da vicdanı açıdan da referandumun meşruiyetine gölge düşürüldüğünü söyledi. Kılıçdaroğlu, kurumların yasalara uygun hareket etmek zorunda olduğunu söyledi. Kılıçdaroğlu, CHP'nin takipçi olacağını söyledi. 

TSİ 22:57 - Sandıkların tamamı açıldı

AA'nın verilerine göre, referandumda yüzde 51,2 "Evet" oyu verildi. "Hayır" diyen seçmenin oranı yüzde 48,8 olarak açıklandı.  Anayasa değişikliğine onay, 1 milyon 136 bin oy farkı ile verildi. Üç büyük kent olan İstanbul, Ankara ve İzmir'de seçmenin çoğunluğu anayasa değişikliğine destek vermedi. Güneydoğudaki illerin oyu ise "Hayır" oldu. En yüksek "Hayır" oyu Tunceli'den çıktı. Tunceli'deki seçmenin yüzde 80'inden fazlası "Hayır" oyu verdi. 47 milyondan fazla seçmenin oy kullandığı referanduma katılım yüzde 86'nın üzerinde oldu.

TSİ 22:32 - Erdoğan vatandaşlara sesleniyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Huber Köşkü önünde vatandaşlara sesleniyor. Erdoğan, "Kimsenin önünde eğilmedik" dedi. 

TSİ 22:23 - Erdoğan'dan açıklamalar

Huber Köşkü'nde açıklama yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgemizdeki oyların ayrıca önemi olduğunu burada vurgulamak isterim. Partilerin halkoylamasındaki konumlarını dikkate aldığımızda bu bölgelerde yüzde 10 civarında artış olduğunu görüyoruz. Evet oyu veren herkese şahsıma gösterdikleri güven için şükranlarımı sunuyorum" diye konuştu. Sözlerini teşekkür ederek bitiren Erdoğan, "Milletimizin kararına saygı duyulmalı" dedi. 

TSİ 22:12 - Erdoğan'dan kamuoyu açıklaması

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan "Bugün yapılan anayasa değişikliği halk oylaması sonuçlarının ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını diliyorum" dedi. Milletin 'olgunlukla' sandık başına gittiğini belirten Erdoğan, resmi olmayan seçimlere göre 1 milyon 300 bin farkla anayasanın değişikliğinin kabul edildiğini göstermektedir" dedi. Erdoğan, 16 Nisan halk oylaması milletimizin geleceğine sahip çıktığını önemli bir göstergesidir. Bugün Türkiye tarihi bir karar vermiştir, bu karar sıradan bir olay değildir" dedi. Erdoğan, tarihin en önemli yönetim değişikliğinin hayata geçirildiğini söyledi.

TSİ 21:42 - Yıldırım canlı yayında

Başbakan Binali Yıldırım, referanduma ilişkin ilk açıklamasını yapıyor. Balkon konuşması yapan Yıldırım, "Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçişi öngören referandum gayrıresmi sonuçlara göre Evet'le sonuçlandı" dedi. Yıldırım, "Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür ediyorum" dedi. Anadolu Ajansı'nın verilerine göre, sandıkların yüzde 99'u açılırken 'Evet' oylarının oranı yüzde 51,2 oldu. "Hayır" oylarının oranı ise yüzde 48,8. 

TSİ 21:40 - CHP itiraz edecek

Cumhuriyet'in haberine göre, CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger, referandum sonuçlarına ilişkin ana akım medyadaki verilerin gerçeği yansıtmadığını ifaderek 60'a yakın sandığa itiraz edeceğini duyurdu.

TSİ 21:34 - Avrupa'dan ilk tepki

Avrupa Parlamentosu Türkiye Raporötürü Kati Piri, referandum sonuçlarıyla ilgili Twitter üzerinden açıklamalarda bulundu. 

TSİ 21:13 - HDP'den ilk tepki: Algı operasyonuyla seçim sonucuna gölge düşürüldü

HDP Sözcüsü Osman Aydemir, canlı yayında yaptığı açıklamalarda YSK'nın mühürsüz oy pusulalarına izin vermesinin yanı sıra Anadolu Ajansı'nın eleştirdi. 

TSİ 20:57 - Bahçeli'den yazılı açıklama

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli referanduma ilişkin yazılı açıklama yaptı. Bahçeli, "Türk milleti demokrasi sınavından alnının akıyla çıktı. Cumhurbaşkanı, Başbakan ve AK Parti'ye şükranlarımı sunuyorum" dedi. 

TSİ 20:46 - Almanya'dan ilk açıklama

Türkiye'deki anayasa değişikliği ile ilgili açıklama yapan Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, "Kıl payı farkla alınmış bir sonuç bekliyoruz. Sonuç her ne olursa olsun, soğukkanlılığımızı korumalı ve temkinli hareket etmeliyiz. Bu denli kıran kırana geçen bir seçim mücadelesinin Almanya'da da sona ermiş olması memnun edici" dedi. 

TSİ 20:45 - CHP'li vekil Eren Erdem: YSK verilerine göre durum farklı

CHP İstanbul Milletvekili Eren Erdem Twitter hesabından AA verilerinin gerçeği yansıtmadığını öne sürdü. 

TSİ 20:31 - Erdoğan'dan açıklama

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan referandum sonuçlarına ilişkin ilk açıklamasını yaptı. "Evet"e destek veren liderleri telefonla arayan Erdoğan, "Referandum sonucu milletimize ve ülkemize hayırlı olsun" dedi. AA'nın verilerine göre, sandıkların yüzde 99,6'sı açıldı. Son duruma göre,  "Evet" oyları yüzde 51,23, "Hayır" oyları ise yüzde 48,77 dolayında. 

TSİ 20:29 - Sayımın ortalarındayız

CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay "Anadolu Ajansı yüzde 99,7 tamam diyor. YSK'ya yüzde 70 girdi. Sayımın ortalarındayız" dedi. 

TSİ 20:22 -  CHP'den manipülasyon iddiası

CHP, Genel Başkan Yardımcısı Erdal Aksünger, Anadalu Ajansı'nın manipülasyon yaptığı iddiasında bulunarak "Sandıklar açılmadan manipülasyon yapılıyor. Vatandaşlarımızın verilere itibar etmemesini istiyoruz" dedi. 

TSİ 20:18 - Başbakan Yıldırım'dan ilk açıklama

AKP'nin resmi Twitter hesabından yapılan paylaşımda Başbakan Yıldırım'ın, "Saat 20:30'da tüm vatandaşlarımız AKP Genel Merkezi'ne davet ediyorum" ifadeleri yer aldı. 

TSİ 20:05 - Kaynak: Beklediğimiz oyu alamadık

Dpa'nın haberine göre, Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak, açıklanan sonuçların sandıktan 'evet' çıkması için "yeterli" olduğunu söyledi ancak ekledi: "Bazı illerde beklediğimiz 'evet' oyunu alamadığımızı görüyoruz... Hayır oranı bizim için anlamlı." Kaynak, "Partimiz tüm vatandaşların kalplerini kazanmak istiyor. Bizim hedefimiz bu" ifadesini kullandı.

TSİ 19:53 - Üç büyük kent "Hayır" dedi

Üç büyük kent olan İstanbul, Ankara ve İzmir'de seçmenin çoğunluğu anayasa değişikliğine destek vermedi. Ankara ve İstanbul'da "Hayır" oyları ile "Evet" oyları arasındaki fark çok küçük bir oranda kaldı. 

TSİ 19:47 - Taksim araç trafiğine kapatıldı

Taksim'in güvenlik gerekçesiyle araç trafiğine kapatıldığı bildirildi. 

TSİ 19:43 - Akış: Halk yeni sistemi onaylamış görünüyor

Alman haber ajansı Dpa, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın danışmanlarından Mustafa Akış'ın "Evet oylarının önde olmasına ilişkin görüşlerine yer verdi. Dpa'nın haberine göre Akış, Ankara'da gazetecilere yaptığı açıklamada, "Halk yeni sistemi onaylamış gibi görünüyor. Ülkemiz için çok iyi olacağını ümit ediyorum" dedi. Akış, buna karşın sonuçların henüz kesinleşmediğini hatırlattı.

TSİ 19:29 - Fark kapanıyor

AA'nın verilerine göre, Türkiye genelinde sandıkların yüzde 97'den fazlası açıldı. Açılan sandıklarla birlikte "Evet" ile "Hayır" arasında fark daha da azaldı. Son veriler "Evet" oylarının oranının yüzde 51,69, "Hayır" oylarının oranının ise yüzde 48,31 dolayında olduğunu gösteriyor. 

TSİ 19:21 - Yurt dışı oylarında son durum

Yurt dışındaki yaklaşık 3 milyon seçmenin kullandığı oylara ilişkin tablo da netleşmeye başladı. Almanya, Avusturya ve Fransa'a "Evet önde. İşte son veriler:

TSİ 19:06 - Sandıkların yüzde 94'ü açıldı

Anayasa değişikliği referandumunda sandıkların yüzde 94'ten fazlası açıldı. AA'nın verilerine göre, "Evet" oylarının oranı yüzde 25,08, "Hayır"lo oylarının oranı ise yüzde 47,92. Dha'nın verilerine göre ise fark daha da az. "Evet" oyları yüzde 52,12 iken, "Hayır" oyları ise yüzde 47,88 dolayında. 

TSİ 19:09 - Çekişme sürüyor

Dha'nın son verilerine göre, sandıkların yaklaşık yüzde 90'ı açıldı. 

TSİ 19:04 - Tarhan Erdem'den YSK açıklaması

KONDA kamuoyu araştırma şirketi sahibi Tarhan Erdem, DW Türkçe'ye YSK'nın mühürsüz pusulaların dışarıdan getirildikleri kanıtlanmadığı sürece geçerli olduğu kararına ilişkin açıklamasını değerlendirdi. Şu anda oy verdiği sandık kuruluna itirazda bulunduğunu ve onun sonucunu beklediğini söyleyen Erdem, YSK'nın mühürsüz pusula kararının "tamamen kanunsuz" olduğunu söyledi.

TSİ 18:57 - İstanbul'da "Hayır" öne geçti

İstanbul'da anayasa değişikliklerine "Hayır" oyu verenlerin oranı yüzde 50,12 ile öne geçti. "Evet" oylarının oranı ise yüzde 49,8 dolayında. Türkiye genelinde ise "Evet" oyları kıl payı farkla önde. AA'nın son verilerine göre, "Evet" oylarının oranı Türkiye genelinde yüzde 52,96, "Hayır" ise yüzde 47,04.

TSİ 18:53 - Hangi illerde "Hayır" önde?

Anadolu Ajansı'ndan gelen son sonuçlara göre, 30 ilde "Hayır" oyları önde. Bu iller; Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale, Yalova, Zonguldak, Eskişehir, Bilecik, Balıkesir, İzmir, Manisa, Uşak, Aydın, Denizli, Muğla, Antalya, Mersin, Adana, Tunceli, Diyarbakır, Batman, Mardin, Şırnak, Siirt, Hakkari, Van, Ağrı, Iğdır, Ardahan ve Artvin. 30 il arasında "Hayır"oyunun en yüksek olduğu yer ise Tunceli. Tunceli’de sandıkların yüzde 70’ten fazlası açıldı. Seçmenin yüzde 79’u "Hayır" derken, yüzde 20’si "Evet" oyu verdi. 

TSİ 18:48 - Fark azalıyor

Açılan sandık oranının yükselmesiyle birlikte "Evet" ve "Hayır" oyları arasındaki fark da azalmaya başladı. Dha'nın verilerine göre, sandıkların yüzde 79'u açıldı. "Evet" oylarının oranı yüzde 53 dolayında iken "Hayır" ise yüzde 46 seviyesinde seyrediyor.

TSİ 18:45 - Elektrik kesintisi

Oy sayımı sürerken, İstanbul'da Recep Tayyip Erdoğan'ın da evinin bulunduğu Burhaniye Mahallesi'nde TSİ 18.30 sularında elektriklerin kesildiği bildirildi. Bölge sakinleri, bu mahallede elektrik kesintilerinin nadiren yaşandığını belirtiyor. Saat 20:00'de elektriklerin geldiği belirtildi. 

TSİ  18:30 - Katılım oranı 

Türkiye genelinde sandıkların yüzde 70'i açıldı. Dha'nın verilerine göre "Evet oyları yüzde 51 "Hayır" oylarının oranı yüzde 48 dolayında. AA'nın verilerine göre ise "Evet" yüzde 54, "Hayır" yüzde 45 dolayında. Türkiye genelinde katılım oranının ise yüzde 86 dolayında olduğu bildiriliyor.

TSİ 18:24 - CHP'den YSK'ya tepki

Mühürsüz oy pusulası ve zarfların dışarıdan getirilerek kullanıldıkları kanıtlanmadıkça geçerli sayacak YSK'ya CHP'den tepki gösterdi. 

TSİ 18:23 - Sandıkların yüzde 57'si açıldı

Dha'nın verilerine göre, şu ana kadar Türkiye genelinde sandıkların yüzde 57'si açıldı. Son sonuçlar "Evet" oylarının yüzde 56 ile önde olduğunu gösteriyor. "Hayır" oyları ise yüzde 43 dolayında. 

TSİ 18:13 - Güneydoğu "Hayır" diyor

Dha'nın ilk sonuçları değerlendirdiği haritasına göre, Güneydoğu'daki illerin çoğunda "Hayır" oyları önde görünüyor. Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak, Hakkari, Van, Ağrı, Iğdır'da "Hayır" yarışı önde götürüyor. 

TSİ 18:06 - Büyük şehirlerde "Evet" önde

Doğan Haber Ajansı'nın (dha) verilerine göre, beş büyük şehirden İstanbul, Ankara ve Bursa'da "Evet", Ankara, Adana ve Antalya'da "Hayır" oyları önde. Şu ana kadar sandıkların yüzde 40'ından fazlasının açıldığı bildiriliyor. 

TSİ 17:57 - Almanya'da "Evet" önde

AA'nın verilerine göre, yurt dışında oy kullanan Türk vatandaşlarının da yüzde 58'i "Evet" dedi. "Hayır" oylarının oranı ise yüzde 40,56 oldu. En fazla sayıda seçmenin bulunduğu Almanya'da şu ana kadar açılan sandık oranı yüzde 37. Buna göre, "Evet" oyları yüzde 62,24 oldu, "Hayır" ise yüzde 37,7'de kaldı. 

TSİ 17:57 - Sonuçların açıklanmasına devam ediliyor

Anadolu Ajansı'nın (AA) aktardığı verilere göre, Türkiye genelinde "Evet" oylarının oranı yüzde 61,77 seviyesinde. "Hayır" oylarının oranı ise yüzde "38,7" dolayında. Açılan sandık oranının yüzde 32,35 dolayında olduğu bildirildi.

TSİ 17:50 - Oyların yüzde 20'si sayıldı

Yüksek Seçim Kurulu'nun yasağı kaldırmasıyla birlikte referandum sonuçları açıklanmaya başladı. İlk sonuçlara göre, oyların yaklaşık yüzde 20'si sayıldı. Açılan sandıklara göre, "Evet" oyları yüzde 64 ile önde. "Hayır" oranı ise yüzde 36. 

TSİ 17:45 - İlk sonuçlar açıklanıyor

NTV televizyonunun bilgilerine göre, referandumda ilk sonuçlar "Evet" oylarının önde olduğunu gösteriyor. Halihazırda "Evet" oyları yüzde 63,4 seviyesinde iken, "Hayır" oyları ise yüzde 36,6 oranında olduğu bildirildi.

TSİ 17:73 - Sol Partili vekilden gözleme 'engel' iddiaları

Avrupa Konseyi’nin seçim gözlemcisi olarak Diyarbakır’da bulunan Sol Partili Alman milletvekili Andrej Hunko, polisin engellemeleriyle karşılaştığını öne sürdü. Alman haber ajansı dpa’ya açıklama yapan Hunko, Diyarbakır’da kendisinin ve diğer seçim gözlemcilerinin iki saat boyunca sandık mahalline girmesine izin verilmediğini belirtti. Hunko, Avrupa Konseyi yetkililerinin duruma müdahale etmesinin ardından, seçim gözlemcilerinin sandık mahalline girmesine izin verildiğini söyledi. 

TSİ 17:36 - YSK'dan açıklama

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), bazı sandık kurullarının seçmene oy pusulası ve zarflarını sandık mührüyle mühürlenmeden verdiği yönündeki şikayetlere ilişkin internet sitesinde bir duyurum yayınladı. YSK'dan yapılan açıklamada, "Yüksek Seçim Kurulu sandık kurulu mührü taşımayan oy pusulası ve zarfların dışarıdan getirilerek kullanıldığı kanıtlanmadıkça geçerli sayılmasına karar vermiştir." ifadeleri yer aldı. 

TSİ 17:30 - Katılım oranı

Türkiye'de 55 milyondan fazla seçmen 18 maddelik anayasa değişikliği hakkında oy kullanmak üzere bugün sandık başına çağrıldı. Türkiye genelinde sandıkların yüzde 13'ünden fazlası açılırken, katılım oranının da yüksek seyrettiği bildiriliyor. Twitter hesabından katılım oranına ilişkin açıklama yapan CHP Milletvekili Barış Yakardaş bazı illere ilişkin verileri paylaştı:

TSİ 17:21 - Sandıklar açılıyor

Sandıkların kapanmasının ardından oyların sayılmasına geçildi. Şu ana kadar Türkiye genelinde sandıkların yüzde 12'sinden fazlasının açıldığı bildirildi. Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) yasakları kaldırmasının ardından sonuçlar kamuoyu ile paylaşılabilecek. 

TSİ 17:00 - Oylar sayılıyor

Anayasa'nın 18 maddesinde öngörülen değişikliklere ilişkin yapılan referandum sona erdi. Türkiye genelinde sandıkların tümü kapanırken oy sayım işlemine geçildi. Referandum sonuçlarına ilişkin ilk veriler Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) yasağı sona erince açıklanmaya başlanacak. YSK'nın açıkladığı kurallar uyarınca sandıklardan gelen sonuçlar TSI saat 21.00'den itibaren kamuoyu ile paylaşılabilecek. Referandum için Türkiye genelinde 55 milyon 310 bin 222 seçmen sandık başına çağrılmıştı.

© Deutsche Welle Türkçe

DW, BÖ/HS